آنچه را که باید درباره قرارداد استخدام دانست

انجام دادن کاری به عنوان شغل که از آن کسب درآمد شود و یا قرارداد استخدام در شغلی که در آن تخصص و سررشته داریم آرزویی است که همه انسان ها برای تحقق آن در زندگی تلاش می کنند. جویندگان کار برای یافتن شغلی مناسب و استخدام شدن در یک شغل راه های متعددی را امتحان می کنند و به هر کس و هر جایی که احتمال استخدام شدنشان وجود داشته باشد سر می زنند.

مشغول شدن به کار و حرفه ای که از طریق آن بتوان زندگی را اداره کرد کار نسبتا سخت و دشواری است. زیرا معیارها و فاکتورهای استخدام در شغل های مختلف به کلی تغییر کرده اند. امروزه دیگر مانند گذشته با درخواستی ساده و یا سفارش دوست و آشنا نمی توان کار و حرفه ای مناسب برای خود دست و پا کرد بلکه باید مدت ها تحقیق و بررسی کرد و سوابق و مدارک خود را برای کارفرما محرز نمود و بارها و بارها مورد امتحان و آزمایش قرار گرفت تا بتوان نظر صاحب شغل و کارفرمایی را جلب کرد.

قرارداد استخدام چیست؟

 قرارداد استخدام را می توان توافق و قراردادی تلقی کرد که میان کارفرما و شخص متقاضی کار بسته می شود که طبق این توافق فرد به خدمت گرفته شده کاری را برای کارفرما انجام داده و در مقابل کارفرما نیز مبلغی به عنوان حق الزحمه یا حقوق به او پرداخت می نماید. بر اساس توافق انجام شده کارمند و یا شخص درخواست کننده کار موظف است خدماتی را برای کارفرما انجام دهد و رضایت او را جلب نماید.

قوانین و شرایط این فرایند یا توافق کاری معمولا توسط کارفرما وضع می شوند اما گاهی اوقات این امکان را به کارمند می دهند تا در موارد مشخصی نظر خود را اعلام نماید.

پیشنهاد این نوع قرارداد کاری به صورت مصاحبه و یا در متن قرارداد نوشته می شود و توافقی که طی آن حاصل شود می تواند کلامی و یا نوشتاری باشد.

فرایند قرارداد استخدام چگونه است؟

قراردادی که طی آن استخدام افراد و مشغول شدن به کار آنان انجام می گیرد متفاوت می باشد زیرا تعهدات و برنامه های حقوقی و همچنین میزان پرداخت دستمزد نیز متفاوت می باشد. معمولا این فرایند با توجه به نیاز کارمند، فلسفه و سود آوری کار صورت می گیرد. این نکته را نباید از یاد برد که قوانین و شرایط کار بر نحوه استخدام شدن افراد در شغل های مختلف تاثیر گذار خواهد بود به نحوی که اختیارات کارفرما محدود شده و کارمند نیز بر اساس تعهدات موظف به انجام کار برای کارفرما می باشد. در صورتی که کارمند و یا کارفرما به تعهدات خود عمل نکنند طرف مقابل می تواند از طریق سازمان های مربوطه علیه او طرح دعوا نماید و خواستار الحاق حقوق خود شود.

قرار داد و توافقی که به عنوان قرارداد کاری میان کارفرما و شخص متقاضی کار بسته می شود می تواند از طریق کارمند و یا کارفرما فسخ شود به این ترتیب که کارفرما در صورت عدم نیاز و یا راضی نبودن از نحوه کار و فعالیت کارمند مجاز به خواستن عذر کارمند می باشد در مقابل کارمند نیز هر زمان که بخواهد می تواند از کار و شغل خود استعفا کند.

مهم ترین تفاوت میان قرارداد استخدام رسمی وقرارداد استخدام در مشاغل مستقل

مهم ترین تفاوت میان این دو نوع قرارداد استخدام این است که در نوع رسمی، کارفرما مالیات را از حقوق کارمند خود کسر کرده و علاوه بر حقوقی که ماهانه به او پرداخت می کند شرایط بیمه شدن کارمند خود را نیز فراهم می کند. بیمه بیکاری، پزشکی و اجتماعی از جمله مواردی هستند که کارمندان رسمی تحت پوشش آن ها قرار می گیرند.

مهم ترین موارد درقرارداد استخدام کدامند؟

 بر اساس آن چه که اختیارات کارفرما نامیده می شود او قادر خواهد بود تا بر بخش های بیشتری از فرایند کار کارمند خود کنترل داشته باشد. زمان دقیق انجام دادن کار، منابع، مسئولیت ها و محل کار و بسیاری موارد دیگر از جمله بخش هایی هستند که کارفرما بر آن ها نظارت کامل خواهد داشت. در مورد اختیارات و آزادی عملی که در اختیار کارمند قرار می گیرد باید گفت که این اختیارات از کارمندی به کارمند دیگر متفاوت می باشد.

برخی از کارفرمایان آزادی عمل بیشتری به کارمند خود می دهند و تنها چیزی که از آنان می خواهند انجام صحیح و اصولی مسئولیت هایش است در حالی که عده دیگری از کارفرمایان از لحظه ورود کارمند به محل کار تا پایان وقت و خارج شدن او از محل بر تمامی اعمال و رفتارهای کارمند نظارت داشته و برای ثانیه به ثانیه وقت آنان برنامه ای از پیش تعیین شده ارائه می نماید.

مورد مهم بعدی درباره قرارداد استخدام و نحوه انجام آن این است که اگر کارفرمایی با کارمند خود با مشکل مواجه شوند چند راه در پیش روی کارمند وجود خواهد داشت. اول این که مشکل را با مدیر و مقامات بالاتر از حد کارفرما در میان بگذارند. دومین راه این است که از منابع انسانی برای حل مشکل خود استفاده کند. سومین راه که آخرین راه نیز می باشد این است که در صورت ادامه مشکل و عدم رفع آن استعفای خود را اعلام نماید.

نکته کلیدی دیگری که در مقوله مذکور وجود دارد این است که کارفرما تحت هیچ شرایطی و بر اساس نژاد، قومیت، جنسیت، ملیت، شرایط جسمی، مذهب، گرایش ملی و دینی میان کارمندان تفکیک قائل شود. در صورت بروز چنین رفتاری از سوی کارفرما کارمندانی که در حق آن ها اجهاف شده است می توانند علیه کارفرما طرح دعوا نمایند. لازم به ذکر است که این کار از طریق کمیته فرصت های شغلی یا سازمان حمایت از حقوق کارمندان امکان پذیر می باشد.

انواع مختلف قرارداد استخدام

با توجه به تعریفی که از استخدام و موارد مهم و کلیدی آن صورت گرفت می توان آن را به سه دسته تقسیم کرد که عبارتند از:

۱:  قرارداد رسمی:

این نوع قرارداد کاری که مورد علاقه تمامی کارمندان اعم از قراردادی و پیمانی می باشد اغلب در ادارات و نهادها و سازمان های دولتی و بانک ها انجام می گیرد. روند کار به این گونه است که ابتدا نیروی کار را به صورت پیمانی به کار خواهند گرفت و در صورت محرز شدن قابلیت ها و توانایی های او برای انجام کار مربوطه او را کارمند رسمی خواهند کرد.

مهم ترین مزیت و فواید کارمند رسمی به این شرح می باشند.

کار در محیطی امن، امکان ارتقاء شغلی، امکان ادامه تحصیل کارمندان، ارزش بالای کار.

۲: استخدام قراردادی:

استخدام قراردادی معمولا در نهاد های دولتی و یا شرکت های خصوصی انجام می گیرد. بر اساس ماده ۷ قانون کار استخدام قراردادی به یک نوع قرارداد کاری گفته می شود که طی آن کارفرما به عنوان شخص حقیقی یا حقوقی و کارمند به عنوان شخصی حقیقی درباره نحوه انجام کار و ارائه خدمات و همچنین نحوه پرداخت حقوق و مزایا به توافقی کامل و جامع می رسند. در این نوع قرارداد با در نظر گرفتن زمانی که برای انجام کار صرف می شود و بر اساس تعاریفی که از آن شده است خود به سه دسته مجزا تقسیم بندی می شود که شامل قرارداد انجام کار معین، موقت و غیر موقت می باشد.

قرارداد موقت:

در این نوع قرارداد سه اصل مهم زمان شروع و پایان کار و همچنین میزان حقوق تعیین کننده نهایی هستند. کارفرما و شخص استخدام شده زمان دقیق استارت و پایان کار را می دانند و بعد از گذشت مدت زمانی معین قرار داد خود به خود پایان می گیرد.

قرارداد غیر موقت:

در این نوع قراردادها تاریخ آغاز کار و میزان حقوق مزایا مشخص می باشد و آنچه که مشخص نمی باشد پایان رابطه کاری با پایان قرارداد است و این به دلیل ماهیت این نوع قرارداد می باشد؛ یعنی قرارداد غیر موقت تا زمانی که کار ادامه داشته باشد پابرجا می ماند.

قرارداد کار معین:

در این نوع قرارداد حقوق و مزایا کارمند و یا کارگر تا زمانی پرداخت می شود که کار ادامه داشته باشد و در صورت پایان یافتن فرایند کار حقوق افراد نیز قطع می شود. لازم به ذکر است که فسخ این قرارداد به صورت یک طرفه امکان پذیر نمی باشد.

 ۳:قرارداد استخدام پیمانی:

این نوع قرارداد استخدام به معنی بستن قرارداد میان کارفرما و کارمند برای مدت مشخص و برای انجام کار و فعالیتی از پیش تعیین شده می باشد. مدت زمان اینگونه استخدام ها معمولا از ۱ تا ۴ سال بوده و گاهی تا ۱۰ سال نیز قابلیت تمدید خواهد داشت. پروسه این نوع استخدام از پیش تعیین شده و کاملا مشخص می باشد. حقوق کارمندان، وظایف و فعالیت های قابل انجام، مدت زمان مورد نیاز برای انجام کار و بسیاری موارد دیگر از جمله مواردی هستند که قبل از انجام هر کاری تعیین می شوند.

برای استخدام نیروی کار به صورت پیمانی شرایطی لازم است که عبارتند از:

داشتن تابعیت کشور ایران، عدم اعتیاد به انواع مواد مخدر، ارائه کارت پایان خدمت سربازی، در صورت معافیت ارائه مدارک مربوطه، نداشتن سوء پیشینه، رسیدن به سن قانونی و وارد شدن به سن ۱۸ سالگی، داشتن توانایی لازم برای انجام کار و فعالیت مربوطه.

پرداختی دستمزد و حقوق کارمندان پیمانی

پرداخت دستمزد و حقوق کارکنان در استخدام پیمانی تحت شرایط خاص متفاوت می باشد. از جمله پرداخت دستمزدها در قراردادهای پیمانی به این شرح می باشند:

پرداخت درصدی، پرداخت بر اساس واحد بهاء، پرداخت مقطوع، پرداخت دستمزد بر اساس قرارداد امانی.