ضریب هوشی چیست؟ چگونه سنجیده می شود؟

تعریف ضریب هوشی

ضریب هوشی و IQ در واقع مقدار عددی بوده که توانایی فرد را در حل مسائل، تصمیم گیری ها، تحلیل های ذهنی گوناگون و غیره می‌سنجدو به عنوان یک سیستم امتیاز دهی به افراد استفاده می‌شود. جالب است بدانید که مقدار ضریب هوشی یا آی کیو هیچ اعتبار علمی ندارد.

ضریب هوشی یا همان آی کیو در واقع اصطلاحی است که اغلب آن را به کار می بریم و در تست های هوش به طور مکرر از این کلمه استفاده می شود‌. ضریب هوشی در حقیقت مقدار عددی می باشد که برای تشخیص میزان هوش افراد استفاده می گردد‌. برای تعیین کردن مقدار ضریب هوشی از تست های فراوانی استفاده می شود.

در مقابل IQ که ضریب هوشی می باشد، EQ قرار داشته که به اصطلاح آن را هوش هیجانی می نامند.

یکی از راه های اندازه گیری هوش به صورت برقراری آزمون و نتیجه ای عددی می باشد.

به کسانی که آی کیوی بالای ۱۲۰ دارند افراد بسیار باهوش و همین طور کسانی که ضریب هوشی آنها بین ۱۱۰ تا ۱۱۹ می باشد، باهوش می گویند. همچنین مقادیر طبیعی آیکیو در محدوده ۹۰ تا ۱۰۹ میباشد.

میزان ضریب هوشی،عامل اصلی موفقیت در زندگی نمی باشد.

مدارس مختلفی در طول تاریخ از نمرات ضریب هوشی یا همان آی کیو برای قرار دادن دانش آموزان در برنامه ها و رشته های مختلف یا شناسایی استعداد دانش آموزان مختلف و همچنین کسانی که دارای مشکلات ذهنی بودند استفاده می‌کردند. با این اوصاف نمرات آزمون های تست آی کیو و ضریب هوشی در حال حاضر تنها معیار سنجش توانایی و پتانسیل های شناخت ذهنی یک فرد نیستند.

در عصر کنونی، نمرات آی کیو تا حدودی بحث ‌برانگیز و چالشی شده اند، چرا که محققان بسیاری در رابطه با این نمرات دریافته اند که عواملی نظیر فرهنگ و یا محیطی که دانش آموز در آن مشغول به زیستن است، تا حدود بسیار زیادی می‌توانند در میزان عملکرد یک فرد در آزمون تست ضریب هوشی نقش داشته باشند.

با این حال همچنان در مدارس تست آی کیو بخشی از ابزار کمکی بوده که به تعریف هوش افراد پرداخته و معیاری برای اندازه گیری میزان ضریب هوشی آنان به حساب می آید. آی کیو در در حقیقت به معنای میزان و مقدار ضریب هوشی می باشد. تستهای متنوع و بسیار زیادی وجود دارند که قادر هستند تا میزان هوش افراد مختلف را تعیین کنند و برای سنجش توانایی ها و پتانسیل های فکری انسان ها به کار روند.

این آزمون های طراحی شده قادر هستند تا طیف گسترده ای از مهارت های شناختی مانند استدلال، منطق و حل مسئله را منعکس کرده و آن را در ضمیر اشخاص پیدا و برجسته نمایند. تست های بهره هوشی لزوماً آزمون‌های علمی نیستند که نشان‌دهنده چیزهایی باشند که شما از طریق آموزش و تجربه در طول زندگی خود آموخته اید، بلکه تنها معیاری برای مشخص کردن میزان ضریب هوشی می باشند که از والدین  به ارث برده اید و از طریق محیط زندگی خود به پرورش آن پرداخته اید.

مهارت هایی که از طریق تست ضریب هوشی مشخص میشوند‌؟

تست های بهره هوشی معمولاً در صورتی که به صورت استاندارد طراحی شده باشند، توسط روانشناسان بالینی آموزش‌دیده و مجرب امتیازدهی می‌شوند. نمرات بر روی نمودار رفته و میزان آی کیو هر شخص طبق عددی مشخص می گردد. از جمله مواردی که در تست ضریب هوشی مورد ارزیابی و تحلیل قرار می گیرد می توان به مهارت های کلامی و همچنین سخنوری اشاره داشت.

در کنار این مهارت، توانایی های استدلال و حل مسئله نیز از موارد مهم بهره هوشی به شمار می آیند و سرعت پردازش اطلاعات به صورت تحلیلی، پردازش بصری، میزان حافظه و به خاطر سپاری موضوعات مختلف و در نهایت توانایی حل و تشخیص معادلات ریاضی همگی از مواردی بوده که در آزمون تست هوش معین و مشخص می شوند.

در صورتی که به نمره بالایی از آی کیو دست پیدا کنید، به این معنا می باشد که مهارتهای استدلال و حل مسئله در شما از حد متوسط فراتر بوده و ممکن است نشان‌دهنده پتانسیل فکری بالایی در شما باشد. ضریب هوشی ۷۰ یا کمتر که طبق تست به دست می‌آید، ممکن است نشان‌دهنده عملکرد فکری محدود و کمی باشد.

با این اوصاف آی کیو به تنهایی کل ماجرای موفقیت را شامل نمیشود. انجام دادن چنین آزمونی مستلزم مهارت های اجتماعی، علمی و مفهومی می باشد. از حوزه های کلیدی که توسط بسیاری از تست های آی کیو مورد ارزیابی و تحلیل قرار می گیرد، می توان به موضوعاتی نظیر منطق، آگاهی فضایی، استدلال کلامی و توانایی های بصری اشاره نمود.

آزمون تست هوش چیزی نیست که قبل از آن نیاز به خواندن کتاب داشته باشید و منابع خاصی را مورد مطالعه قرار دهید؛ در عوض این آزمون ها بیشتر به بررسی توانایی های شما در استفاده از منطق و هوش برای حل کردن مسائل مختلف، تشخیص و پیدا کردن الگو ها و همچنین ایجاد ارتباط سریع بین نقاط مختلف دانشی مربوط می‌شوند.

اگرچه در اغلب موارد می شنوید که شخصی نظیر آلبرت انیشتین دارای ضریب هوشی ۱۶۰ بوده است اما این اعداد بیان شده فقط تخمین هستند و در اصل، واقعیت را منعکس نمی کنند.

ضریب هوشی چگونه سنجیده می‌شود؟

ضریب هوشی IQ صرفاً ضامن موفقیت و پیشرفت در آینده نمی باشد. راههای بسیار متفاوت و گوناگونی وجود دارند که فرد می‌تواند در طول زندگی با استفاده از آنها به موفقیت دست پیدا کند. موفقیت را نمی‌توان برای تمامی افراد به عنوان یک معیار یکسان تعریف نمود؛ زندگی پیچیده تر از آن است که بتوانیم به همه افراد برچسب های  یکسانی برای رسیدن به موفقیت اعطا کنیم.

در کنار تجربه هایی که در زندگی به دست می آورید و کنجکاوی هایی که نسبت به جهان پیرامون اطراف خود دارید، تیپ شخصیتی، فرصت طلبی و جاه طلبی و در کنار آن داشتن کمی شانس می تواند سبب موفقیت شما شود.

در این قسمت از مقاله قصد داریم تا به بررسی و سنجش نحوه عملکرد تست آی کیو پرداخته و با آن به صورت اجمالی آشنا شویم.

تست های هوش همواره یکسان نبوده و در طول دهه های مختلف برای از بین بردن تعصبات نژادی، جنسیتی، اجتماعی و همچنین هنجارهای فرهنگی دستخوش تغییرات چشمگیری شده‌اند. امروزه در حال حاضر چندین نمونه از تستهای آی کیو در جهان در حال استفاده استفاده می باشند و همگی دارای تمایز هایی در نحوه سوالات و نوع ارزیابی با یکدیگر می باشند.

* میانگین نمرات آی کیوی اکثر افراد بین ۸۵ تا ۱۱۵ ارزیابی شده است. به طور کلی طبق آمارهای به دست آمده حدود ۹۸ درصد افراد نمره آی کیوی زیر ۱۳۰ را دریافت می‌کنند.

در صورتی که بهره هوشی شما از سایر همسالان و هم سن های خود بیشتر باشد، به این معناست که شما دارای قدرت تحلیل و استدلال و مهارت حل مسئله بالاتری بوده و در برخورد با مسائل و مشکلات زندگی می توانید راه حلی مناسب را انتخاب نموده و سرعت انتخاب شما نیز از دیگر افراد بیشتر می‌باشد.

آیا واقعاً تست آی کیو معیار مناسبی برای سنجیدن هوش افراد به شمار می آید؟

هنگامی که از توانایی های فکری یک فرد صحبت می‌شود، نمره آزمون ضریب هوشی ممکن است به برخی از این سوالات پاسخ بدهد، اما این جواب صرفاً پاسخ جامع و کاملی نمی باشد، زیرا این آزمون به طور کامل میزان هوش و بهره وری آن توسط فرد را نشان نمی دهد. این تست، خلاقیت یا هوش اجتماعی افراد را در نظر نمی گیرد. علاوه بر این، میزان عددی هوش بر اساس هر کشور و منطقه زندگی ای مختلف و متفاوت می باشد.

عوامل زیر بر نمره هوش و ضریب هوشی و IQ افراد تاثیر چشمگیری می گذارند و سبب می شوند تا این میزان در بین افراد مختلف در جهان متفاوت به چشم بیاید؛

اولین مورد دسترسی به آموزش و آموختن علوم می باشد. در برخی از کشورها دسترسی به منابع آموزشی بسیار محدود بوده و افراد از نعمت برخوردار شدن از سواد اجتماعی و علمی محروم هستند.

مورد دیگر که سبب تمایز این نمره می شود، تفاوت در شرایط زندگی افراد است. الزاماً تمامی انسان ها دارای شرایط یکسانی برای زیستن نیستند و هر کدام دارای شرایط خاص خود می باشند، بنابراین نمی توان برای تمامی افراد در روی کره خاکی نسخه یکسانی پیچید، زیرا تفاوتهای زیادی در شرایط زندگی آنها وجود دارد و همینطور سطح رفاه نیز معیار و موضوع مهمی بوده که در قشرهای مختلف جامعه دارای تفاوت می باشد.

موضوع دیگری که مورد بحث قرار می‌گیرد، شرایط تغذیه سالم بوده که با توجه به منابع و ذخایر غذایی هر کشور اندازه گیری می گردد. هر کشوری دارای فرهنگ و رسوم و عادات غذایی خاصی می باشد و ممکن است از یک نمونه غذا بیشتر استفاده نماید که تاثیر بسزایی در میزان ضریب هوشی افراد خواهد گذاشت. ویژگی های فرهنگی و آداب و رسوم های اجتماعی و قبیله ای نیز از دیگر موارد می باشند.

نمی توان تمامی توانایی‌های یک دانش‌آموز را به نمره ی حاصل شده از تست آی کیو نسبت داد. به عنوان مثال موفق شدن یک دانش آموز در مدرسه، محل کار و سایر زمینه های زندگی فقط به نمره بهره عقلی وی مربوط نمیشود، بلکه عوامل مختلفی دست به دست هم می دهند تا فرد به موفقیت و خوشبختی در طول زندگی برسد.

با این اوصاف، اگرچه نمرات آی کیو می‌توانند بینشی عمیق در مورد شایستگی های فکری کلیه افراد ارائه دهند، اما اشخاص بایستی از تاکید بیش از حد بر نتایج این تست ها اجتناب کنند و بدانند که عوامل مختلفی نظیر فرهنگ، تغذیه، دسترسی به آموزش و بیماریها همگی می‌توانند در میزان نمره ای که فرد در یک تست ضریب هوشی به دست می‌آورد نقش داشته باشند.